From e9b60c4fc02ee76bcda4c2f5f25edaf420be794f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Alber Date: Tue, 30 Jan 2024 19:25:46 +0000 Subject: Edit: /library/ulus-baker-hasta-kimdir #43 * 2024-01-30T19:23:26 tttt -- alber --- u/ub/ulus-baker-hasta-kimdir.muse | 302 +++++++++++++++++++++----------------- 1 file changed, 164 insertions(+), 138 deletions(-) (limited to 'u/ub') diff --git a/u/ub/ulus-baker-hasta-kimdir.muse b/u/ub/ulus-baker-hasta-kimdir.muse index db254dc..6517129 100644 --- a/u/ub/ulus-baker-hasta-kimdir.muse +++ b/u/ub/ulus-baker-hasta-kimdir.muse @@ -1,138 +1,164 @@ - - - -Körotonomedya | ulus baker | Hasta kimdir? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - -



körotonomedya > türkçe > ulus baker

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

gündem
l'écume des jours
on the common
ulus'un ardından
ulus baker yazıları
theoria
otonomi
spinozism
vertoviana
chiapas
pdf arşivi
yakınlıklar
hakkımızda - -
yenilikler
harita metot - -

- - -

Hasta kimdir?

Ulus Baker

"hastalık hayata bir bakış tarzıdır." (g.d.)

- -

Michel Foucault'nun eserinin ülkemizde pek tanındığını söyleyemeyiz, tanınmasına hizmet edebilecek tercümelerinin oldukça itici ve anlaşılmaz olduklarım da itiraf etmeliyiz, son olarak onun "postmodem" bir düşünür olarak uzak tutulması gerektiği fikrine yalnızca batılılaşmanın karşıtı islami-muhafazakâr yazarların alayla bakmaları da yeterince manidar, böyle bir fikir ülkemizde genelde sol entellektüeller tarafından paylaşılıyor ve Türkiye gibi bir ülkede yaşayabilmek için iktidarlara karşı verilmesi zorunlu olan mücadeleler boyunca en azından birkaç noktada işe yarayabilecek olan bir düşünce ne yazık ki birtakım klişelere pek kolay teda ediliyor, oysa Foucault'nun büyük bir "doğruculukla" tasvir etmeyi başardığı "modern" denilen bütün bu kurumlan, önce modem askeri kışla sistemini, ardından önce askeri sonra "sivil" hastaneyi, sonra zorunlu okulu, hapishaneyi ve bütün bu "disiplin" kurumlarını ithal eden bu satırları yazan kişi değil, Foucault'nun "postmodem" düşüncesini bu türden "disiplin" kurumlarının baskılan altında inlemekte olan koskoca bir nüfus için bir "lüks" olarak uzakta tutmaya çalışmak olsa olsa şuna varır: bugün artık her bakımdan "sorunlu" oldukları besbelli olan bu kurumlara "içkin" olan bir eleştiri de vardı; bu eleştiri ta başlangıçtan beri işin içindeydi; ve biz kurumları pekala ithal etmişken bu eleştiriyi ithal etmemeyi makul görüyor haldeyiz...

- -

ülkemizde de bu kurumlar en az batıdaki benzerleri kadar sorun yaratıyorlar, bunu f-tipi cezaevleri meselesinde oldukça can-yakıcı bir şekilde hissettik, hiçkimse bugünlerde dokunulamaz tek kurum olarak orada duran askeriye dışında eğitim sistemimizin, hastanelerimizin, ıslahevlerimizin ve benzeri kurumlarımızın çalıştığını, eğer yüzsüz bir bakan veya üst düzey bürokrat değilse söyleyemiyor, bunun nedeni sadece bu kurumların "kötü", "hastalıklı" ya da "mahkum edilmiş" yaşantıların dünyası olmalarından gelmiyor, aksine oralarda sunulan "hizmetlerin", yani bu kurumların kendi önlerine biçimsel olarak koymuş oldukları amaçlara eriştirecek yolların ve yöntemlerin yeterince işlemediklerinden yakınıyor, reform talebiyle ortaya çıkmayan hiç bir kurum yok gibi. Foucault'nun ironik bir şekilde altını çizdiği gibi, bütün bu "disipline dayalı" kurumlar sanki reform talepleriyle birlikte doğmuşlar: askeriyede reform, fabrika sisteminde reform, eğitimde reform, sağlık sisteminde reform, cezaevlerinde reform, genel olarak hukuk sisteminde reform...

- -

aydınlanma ve Fransız devrimiyle tarihsel doğumlarını yaşayan, Napolyon savaştan aracılığıyla önce Avrupa'ya, kolonyal dönemde ise tüm dünyaya yayılan bu kurumların sadece "reformcuları" ilgilendirmeyen, doğrudan birilerinin hayatını ve yaşantılarını etkileyen bir yönleri olduğu genellikle unutulmuş gibi davranlır. fabrika işçi için bir sorundur, tıpkı hastanenin hasta için bir sorun oluşturduğu gibi; cezaevi mahkum için bir sorundur, tıpkı okulun öğrenci için bir sorun olduğu gibi... bu durum bize bir zamanlar "muhafazakar mistisizm" adına Türkiye'ye rahatlıkla ithal edilmiş bir filozofun, Henri Bergson'un nedense bu ithalatta bulunmayan çok derin bir düşünce ve uyansım hatırlatıyor: sorunlar ve sorular, sorulduklan anda öyle bir devreye girerler ki, onlara bir cevap bulmak zorunluymuş gibi gelir, bir öğretmenin soracağı en saçma-sapan soruya muhakkak doğru ya da yanlış cevaplar olmalıdır, öğrenci şöyle düşünecektir: soru verili olduğuna göre doğru bir cevabı var, onu söylemeyi başarmalıyım... doğruluk-yanlışlık kriterleri nedense soruların kendisi için yoktur, cevaplarda bulunurlar, böylece gün geçmez ki bizim için hazırlanmış ve medyada kotarılmış (buna ajanda deniyor) birtakım sorulara ve sorunlara muhatap olmayalım: psikolojik, sosyal, ekonomik sorunlar... neticede bu sorunların hangi anlamda şu ya da bu bireyi ilgilendiriyor olduğunu sormak bile anlamsızlaştınyor.

- -

Sorunun öncelliği söz konusu kurumlardaki hayatı bir "yaşantı" ya da daha doğrusu bir "yaşam kesiti" kılan şeydir, böylece bizim bir "aile hayatımız" vardır, bir "iş hayatımız" vardır, maazallah cezaevine veya hastaneye düşersek bir "mahpus hayatımız", bir "hastalık dönemimiz" olacaktır, erkek vatandaşlar tam anlamıyla vatandaş olabilmek için askere gideceklerdir... vesaire... vesaire... ve biz de bu kurumlann bizi bir şekilde "yaşatmak" için varolduklarına inanmaya itiliriz: aile bakımım yürüttüğü çocuğu ve diğer aile fertlerim yaşatır, okul ulusal ve evrensel bilgiyi yaşatır, askeriye vatanı yaşatır, fabrika nüfusu besler, hastane hastayı yaşatır, hapishane ise başka türlü yok edilmesi pekala mümkün olan mahkumu barındırarak dışarıdaki toplumun bekasını sağlar... sorun bu kurumlar oluşturulmadan, icad edilmeden ve genelleştirilmeden önce insanların yaşayıp yaşamadıktandır.

- -

Her durumda, birtakım olgusal gerçekler var: aileden okula, okuldan "vatani hizmete", oradan fabrikaya ya da "iş hayatına", bazen hastaneye, bazen cezaevine devredilip duruyoruz ölene dek... bu devir teslim işlevi, Gilles Deleuze'ün dikkat çektiği gibi hep bir "... artık değilsin" sözüyle gerçekleşiyor: okula başladığında sana "artık ailende değilsin" deniyor; böylece askerde veya fabrikada artık ailende ya da okulda değilsindir vesaire... Foucault'nun bu noktada sorduğu soru son derecede derindir: nasıl oluyor da her biri kendi kurallarına, ritüellerine, amaçlarına sahip olan bütün bu kurumlar hem birbirlerinden tümüyle farklı olduklarını iddia ediyorlar, hem de birbirlerini o kadar andırıyorlar?

- -

"...Artık değilsin" bu disipliner kurumlan birer kapatma-kuşatma-dışlama mekanı haline dönüştürüyor, kapatarak öğretme, kapatarak çalıştırma, kapatarak tedavi etme, kapatarak disipline etme, kapatarak cezalandırma... ama sadece bastırarak, kapatarak, kısıtlayarak amaçlanan Foucault'nun deyişiyle "uysal" vücutlar ve ruhlar üretilemez. bu kurumların muhtemel bir sert direnişle karşılaşmamalan için, bütün "reform" girişimlerinin yanında bir de yalana, üçkağıda ve nobranlığa da ihtiyaç vardır, böylece sanığı mahkum eden yargıç. mahkumun gönderildiği binanın karşısına geçip "bu bir cezaevi değil, biz cezalandırmıyoruz, eğitiyoruz, tedavi ediyoruz, ıslah ediyoruz, böylece onu topluma kazandıracağız..." diyebilecektir; aynı şekilde bir doktor için aslında bir "fabrika-işyeri" olan hastane hastayı bambaşka bir yaşantı biçimi çerçevesinde kapatıp kuşatacaktır. hepimiz Ali okulu'nu, yani çoğu kişinin okuma yazmayı okulda değil askerde öğrendiğini biliriz, kapitalizmin ilerlemiş dönemlerine tekabül eden fabrika sistemi ise (fordizm, taylorizm) bu ikiyüzlülüğün doruk noktasını oluşturuyor: orada olup bitenin serbest bir pazarda özgür rızasıyla emeğini satan kişinin "hakkını alması" olduğuna inanmamak için geçen yüzyıldan beri çok derin teorik uyanlar, araştırmalar yapılması gerekmişti, ama yine de bu yönde doğal bir inanış var gibidir: ücretli emek süreci "kapatılarak", gözetlenerek, denetlenerek, sürekli bir kontrol altında icra edilmektedir, fabrikanın hapishaneden çok farklı olmamasının, hastaneden tutun okula ve kışlaya varıncaya kadar bütün "disiplin" kurumlannın ondokuzuncu yüzyıl başlanndan beri Bentham'ın ünlü Panopticon'unu temel mimari biçim olarak kabul etmelerinin nedeni budur, felsefi antropolojiye karşı... kültür antropolojisi Avrupa'da onzekizinci yüzyıl sonlarında oluşmaya başlıyor...

- - - - - -

arama

rss-feed

bize yazın

harita metot

ENGLISH

- - \ No newline at end of file +#title Hasta kimdir? +#author Ulus Baker +#date 1998 +#source https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=21,152,0,0,1,0.html +#lang tr +#pubdate 2024-01-30T19:22:34 +#topics post yapÄ±salcÄ±lÄ±k, psikanaliz, spinozacÄ±lÄ±k, kÃ¼ltÃ¼r + +KÃ¶rotonomedya | ulus baker | Hasta kimdir? + + + + [[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96gundem.html][]] | [[http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1284293626&year=2010&month=09&day=12][]] | + | + [[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96index.html][kÃ¶rotonomedya]] > [[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96tr.html][tÃ¼rkÃ§e]] > ulus baker | + +| + | + + + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96gundem.html][gÃ¼ndem]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96lecume_des_jours.html][l'Ã©cume des jours]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96on_the_common.html][on the common]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96ulusun_ardindan.html][ulus'un ardÄ±ndan ]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96ulus_baker.html][ulus baker yazÄ±larÄ± ]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96theoria.html][theoria]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96otonomi.html][otonomi]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96spinozism.html][spinozism]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96vertoviana.html][vertoviana]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96chiapas.html][chiapas]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96pdf.html][pdf arÅŸivi]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96yakinliklar.html][yakÄ±nlÄ±klar]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96hakkimizda.html][hakkÄ±mÄ±zda]] +
+ + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96yenilikler.html][yenilikler ]] + + +| | + + + +[[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=5,8,0,0,1,0.html][harita metot]] +
+ + +| | + | + | + +| | +* Hasta kimdir? + +** Ulus Baker + +"hastalÄ±k hayata bir bakÄ±ÅŸ tarzÄ±dÄ±r." (g.d.) + +Michel Foucault'nun eserinin Ã¼lkemizde pek tanÄ±ndÄ±ÄŸÄ±nÄ± sÃ¶yleyemeyiz, tanÄ±nmasÄ±na hizmet edebilecek tercÃ¼melerinin oldukÃ§a itici ve anlaÅŸÄ±lmaz olduklarÄ±m da itiraf etmeliyiz, son olarak onun "postmodem" bir dÃ¼ÅŸÃ¼nÃ¼r olarak uzak tutulmasÄ± gerektiÄŸi fikrine yalnÄ±zca batÄ±lÄ±laÅŸmanÄ±n karÅŸÄ±tÄ± islami-muhafazakÃ¢r yazarlarÄ±n alayla bakmalarÄ± da yeterince manidar, bÃ¶yle bir fikir Ã¼lkemizde genelde sol entellektÃ¼eller tarafÄ±ndan paylaÅŸÄ±lÄ±yor ve TÃ¼rkiye gibi bir Ã¼lkede yaÅŸayabilmek iÃ§in iktidarlara karÅŸÄ± verilmesi zorunlu olan mÃ¼cadeleler boyunca en azÄ±ndan birkaÃ§ noktada iÅŸe yarayabilecek olan bir dÃ¼ÅŸÃ¼nce ne yazÄ±k ki birtakÄ±m kliÅŸelere pek kolay teda ediliyor, oysa Foucault'nun bÃ¼yÃ¼k bir "doÄŸruculukla" tasvir etmeyi baÅŸardÄ±ÄŸÄ± "modern" denilen bÃ¼tÃ¼n bu kurumlan, Ã¶nce modem askeri kÄ±ÅŸla sistemini, ardÄ±ndan Ã¶nce askeri sonra "sivil" hastaneyi, sonra zorunlu okulu, hapishaneyi ve bÃ¼tÃ¼n bu "disiplin" kurumlarÄ±nÄ± ithal eden bu satÄ±rlarÄ± yazan kiÅŸi deÄŸil, Foucault'nun "postmodem" dÃ¼ÅŸÃ¼ncesini bu tÃ¼rden "disiplin" kurumlarÄ±nÄ±n baskÄ±lan altÄ±nda inlemekte olan koskoca bir nÃ¼fus iÃ§in bir "lÃ¼ks" olarak uzakta tutmaya Ã§alÄ±ÅŸmak olsa olsa ÅŸuna varÄ±r: bugÃ¼n artÄ±k her bakÄ±mdan "sorunlu" olduklarÄ± besbelli olan bu kurumlara "iÃ§kin" olan bir eleÅŸtiri de vardÄ±; bu eleÅŸtiri ta baÅŸlangÄ±Ã§tan beri iÅŸin iÃ§indeydi; ve biz kurumlarÄ± pekala ithal etmiÅŸken bu eleÅŸtiriyi ithal etmemeyi makul gÃ¶rÃ¼yor haldeyiz... + +Ã¼lkemizde de bu kurumlar en az batÄ±daki benzerleri kadar sorun yaratÄ±yorlar, bunu f-tipi cezaevleri meselesinde oldukÃ§a can-yakÄ±cÄ± bir ÅŸekilde hissettik, hiÃ§kimse bugÃ¼nlerde dokunulamaz tek kurum olarak orada duran askeriye dÄ±ÅŸÄ±nda eÄŸitim sistemimizin, hastanelerimizin, Ä±slahevlerimizin ve benzeri kurumlarÄ±mÄ±zÄ±n Ã§alÄ±ÅŸtÄ±ÄŸÄ±nÄ±, eÄŸer yÃ¼zsÃ¼z bir bakan veya Ã¼st dÃ¼zey bÃ¼rokrat deÄŸilse sÃ¶yleyemiyor, bunun nedeni sadece bu kurumlarÄ±n "kÃ¶tÃ¼", "hastalÄ±klÄ±" ya da "mahkum edilmiÅŸ" yaÅŸantÄ±larÄ±n dÃ¼nyasÄ± olmalarÄ±ndan gelmiyor, aksine oralarda sunulan "hizmetlerin", yani bu kurumlarÄ±n kendi Ã¶nlerine biÃ§imsel olarak koymuÅŸ olduklarÄ± amaÃ§lara eriÅŸtirecek yollarÄ±n ve yÃ¶ntemlerin yeterince iÅŸlemediklerinden yakÄ±nÄ±yor, reform talebiyle ortaya Ã§Ä±kmayan hiÃ§ bir kurum yok gibi. Foucault'nun ironik bir ÅŸekilde altÄ±nÄ± Ã§izdiÄŸi gibi, bÃ¼tÃ¼n bu "disipline dayalÄ±" kurumlar sanki reform talepleriyle birlikte doÄŸmuÅŸlar: askeriyede reform, fabrika sisteminde reform, eÄŸitimde reform, saÄŸlÄ±k sisteminde reform, cezaevlerinde reform, genel olarak hukuk sisteminde reform... + +aydÄ±nlanma ve FransÄ±z devrimiyle tarihsel doÄŸumlarÄ±nÄ± yaÅŸayan, Napolyon savaÅŸtan aracÄ±lÄ±ÄŸÄ±yla Ã¶nce Avrupa'ya, kolonyal dÃ¶nemde ise tÃ¼m dÃ¼nyaya yayÄ±lan bu kurumlarÄ±n sadece "reformcularÄ±" ilgilendirmeyen, doÄŸrudan birilerinin hayatÄ±nÄ± ve yaÅŸantÄ±larÄ±nÄ± etkileyen bir yÃ¶nleri olduÄŸu genellikle unutulmuÅŸ gibi davranlÄ±r. fabrika iÅŸÃ§i iÃ§in bir sorundur, tÄ±pkÄ± hastanenin hasta iÃ§in bir sorun oluÅŸturduÄŸu gibi; cezaevi mahkum iÃ§in bir sorundur, tÄ±pkÄ± okulun Ã¶ÄŸrenci iÃ§in bir sorun olduÄŸu gibi... bu durum bize bir zamanlar "muhafazakar mistisizm" adÄ±na TÃ¼rkiye'ye rahatlÄ±kla ithal edilmiÅŸ bir filozofun, Henri Bergson'un nedense bu ithalatta bulunmayan Ã§ok derin bir dÃ¼ÅŸÃ¼nce ve uyansÄ±m hatÄ±rlatÄ±yor: sorunlar ve sorular, sorulduklan anda Ã¶yle bir devreye girerler ki, onlara bir cevap bulmak zorunluymuÅŸ gibi gelir, bir Ã¶ÄŸretmenin soracaÄŸÄ± en saÃ§ma-sapan soruya muhakkak doÄŸru ya da yanlÄ±ÅŸ cevaplar olmalÄ±dÄ±r, Ã¶ÄŸrenci ÅŸÃ¶yle dÃ¼ÅŸÃ¼necektir: soru verili olduÄŸuna gÃ¶re doÄŸru bir cevabÄ± var, onu sÃ¶ylemeyi baÅŸarmalÄ±yÄ±m... doÄŸruluk-yanlÄ±ÅŸlÄ±k kriterleri nedense sorularÄ±n kendisi iÃ§in yoktur, cevaplarda bulunurlar, bÃ¶ylece gÃ¼n geÃ§mez ki bizim iÃ§in hazÄ±rlanmÄ±ÅŸ ve medyada kotarÄ±lmÄ±ÅŸ (buna ajanda deniyor) birtakÄ±m sorulara ve sorunlara muhatap olmayalÄ±m: psikolojik, sosyal, ekonomik sorunlar... neticede bu sorunlarÄ±n hangi anlamda ÅŸu ya da bu bireyi ilgilendiriyor olduÄŸunu sormak bile anlamsÄ±zlaÅŸtÄ±nyor. + +Sorunun Ã¶ncelliÄŸi sÃ¶z konusu kurumlardaki hayatÄ± bir "yaÅŸantÄ±" ya da daha doÄŸrusu bir "yaÅŸam kesiti" kÄ±lan ÅŸeydir, bÃ¶ylece bizim bir "aile hayatÄ±mÄ±z" vardÄ±r, bir "iÅŸ hayatÄ±mÄ±z" vardÄ±r, maazallah cezaevine veya hastaneye dÃ¼ÅŸersek bir "mahpus hayatÄ±mÄ±z", bir "hastalÄ±k dÃ¶nemimiz" olacaktÄ±r, erkek vatandaÅŸlar tam anlamÄ±yla vatandaÅŸ olabilmek iÃ§in askere gideceklerdir... vesaire... vesaire... ve biz de bu kurumlann bizi bir ÅŸekilde "yaÅŸatmak" iÃ§in varolduklarÄ±na inanmaya itiliriz: aile bakÄ±mÄ±m yÃ¼rÃ¼ttÃ¼ÄŸÃ¼ Ã§ocuÄŸu ve diÄŸer aile fertlerim yaÅŸatÄ±r, okul ulusal ve evrensel bilgiyi yaÅŸatÄ±r, askeriye vatanÄ± yaÅŸatÄ±r, fabrika nÃ¼fusu besler, hastane hastayÄ± yaÅŸatÄ±r, hapishane ise baÅŸka tÃ¼rlÃ¼ yok edilmesi pekala mÃ¼mkÃ¼n olan mahkumu barÄ±ndÄ±rarak dÄ±ÅŸarÄ±daki toplumun bekasÄ±nÄ± saÄŸlar... sorun bu kurumlar oluÅŸturulmadan, icad edilmeden ve genelleÅŸtirilmeden Ã¶nce insanlarÄ±n yaÅŸayÄ±p yaÅŸamadÄ±ktandÄ±r. + +Her durumda, birtakÄ±m olgusal gerÃ§ekler var: aileden okula, okuldan "vatani hizmete", oradan fabrikaya ya da "iÅŸ hayatÄ±na", bazen hastaneye, bazen cezaevine devredilip duruyoruz Ã¶lene dek... bu devir teslim iÅŸlevi, Gilles Deleuze'Ã¼n dikkat Ã§ektiÄŸi gibi hep bir "... artÄ±k deÄŸilsin" sÃ¶zÃ¼yle gerÃ§ekleÅŸiyor: okula baÅŸladÄ±ÄŸÄ±nda sana "artÄ±k ailende deÄŸilsin" deniyor; bÃ¶ylece askerde veya fabrikada artÄ±k ailende ya da okulda deÄŸilsindir vesaire... Foucault'nun bu noktada sorduÄŸu soru son derecede derindir: nasÄ±l oluyor da her biri kendi kurallarÄ±na, ritÃ¼ellerine, amaÃ§larÄ±na sahip olan bÃ¼tÃ¼n bu kurumlar hem birbirlerinden tÃ¼mÃ¼yle farklÄ± olduklarÄ±nÄ± iddia ediyorlar, hem de birbirlerini o kadar andÄ±rÄ±yorlar? + +"...ArtÄ±k deÄŸilsin" bu disipliner kurumlan birer kapatma-kuÅŸatma-dÄ±ÅŸlama mekanÄ± haline dÃ¶nÃ¼ÅŸtÃ¼rÃ¼yor, kapatarak Ã¶ÄŸretme, kapatarak Ã§alÄ±ÅŸtÄ±rma, kapatarak tedavi etme, kapatarak disipline etme, kapatarak cezalandÄ±rma... ama sadece bastÄ±rarak, kapatarak, kÄ±sÄ±tlayarak amaÃ§lanan Foucault'nun deyiÅŸiyle "uysal" vÃ¼cutlar ve ruhlar Ã¼retilemez. bu kurumlarÄ±n muhtemel bir sert direniÅŸle karÅŸÄ±laÅŸmamalan iÃ§in, bÃ¼tÃ¼n "reform" giriÅŸimlerinin yanÄ±nda bir de yalana, Ã¼Ã§kaÄŸÄ±da ve nobranlÄ±ÄŸa da ihtiyaÃ§ vardÄ±r, bÃ¶ylece sanÄ±ÄŸÄ± mahkum eden yargÄ±Ã§. mahkumun gÃ¶nderildiÄŸi binanÄ±n karÅŸÄ±sÄ±na geÃ§ip "bu bir cezaevi deÄŸil, biz cezalandÄ±rmÄ±yoruz, eÄŸitiyoruz, tedavi ediyoruz, Ä±slah ediyoruz, bÃ¶ylece onu topluma kazandÄ±racaÄŸÄ±z..." diyebilecektir; aynÄ± ÅŸekilde bir doktor iÃ§in aslÄ±nda bir "fabrika-iÅŸyeri" olan hastane hastayÄ± bambaÅŸka bir yaÅŸantÄ± biÃ§imi Ã§erÃ§evesinde kapatÄ±p kuÅŸatacaktÄ±r. hepimiz Ali okulu'nu, yani Ã§oÄŸu kiÅŸinin okuma yazmayÄ± okulda deÄŸil askerde Ã¶ÄŸrendiÄŸini biliriz, kapitalizmin ilerlemiÅŸ dÃ¶nemlerine tekabÃ¼l eden fabrika sistemi ise (fordizm, taylorizm) bu ikiyÃ¼zlÃ¼lÃ¼ÄŸÃ¼n doruk noktasÄ±nÄ± oluÅŸturuyor: orada olup bitenin serbest bir pazarda Ã¶zgÃ¼r rÄ±zasÄ±yla emeÄŸini satan kiÅŸinin "hakkÄ±nÄ± almasÄ±" olduÄŸuna inanmamak iÃ§in geÃ§en yÃ¼zyÄ±ldan beri Ã§ok derin teorik uyanlar, araÅŸtÄ±rmalar yapÄ±lmasÄ± gerekmiÅŸti, ama yine de bu yÃ¶nde doÄŸal bir inanÄ±ÅŸ var gibidir: Ã¼cretli emek sÃ¼reci "kapatÄ±larak", gÃ¶zetlenerek, denetlenerek, sÃ¼rekli bir kontrol altÄ±nda icra edilmektedir, fabrikanÄ±n hapishaneden Ã§ok farklÄ± olmamasÄ±nÄ±n, hastaneden tutun okula ve kÄ±ÅŸlaya varÄ±ncaya kadar bÃ¼tÃ¼n "disiplin" kurumlannÄ±n ondokuzuncu yÃ¼zyÄ±l baÅŸlanndan beri Bentham'Ä±n Ã¼nlÃ¼ Panopticon'unu temel mimari biÃ§im olarak kabul etmelerinin nedeni budur, felsefi antropolojiye karÅŸÄ±... kÃ¼ltÃ¼r antropolojisi Avrupa'da onzekizinci yÃ¼zyÄ±l sonlarÄ±nda oluÅŸmaya baÅŸlÄ±yor... + +| + | + + + | + | + + | [[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=5,9,0,0,1,0.html][arama]] | | [[https://www.korotonomedya.net/kor/rss.php%EF%B9%96all.rss][rss-feed]] | | [[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=0,5,0,0,1,0.html][bize yazÄ±n]] | | [[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=5,8,0,0,1,0.html][harita metot]] | | [[https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96en.html][ENGLISH]] | + +| + +| + + + -- cgit v1.2.3