1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
|
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN">
<!-- saved from url=(0074)https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=21,143,0,0,1,0.html -->
<html><head><meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1254">
<title>K�rotonomedya | ulus baker | Bach ve Spinoza</title>
<script src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/frontend.js.indir" type="text/javascript"></script>
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/frontend.css">
<meta name="keywords" content="Ulus Baker, Bach, Spinoza">
</head>
<body text="#000000" link="#00FF00" vlink="#CC0000" alink="#FF0000" style="margin:0px 0px 0px 0px;">
<table border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" width="900" bgcolor="#FFFFFF" align="center">
<tbody><tr>
<td colspan="3" style="height:60px;" bgcolor="#FFFFFF"><table width="850" height="100%" border="0" cellpadding="0">
<tbody><tr>
<td width="374" align="left"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96gundem.html"><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/logo_01.gif" alt="" border="0"></a></td>
<td width="354" align="right"><a href="http://www.birgun.net/politics_index.php?news_code=1284293626&year=2010&month=09&day=12" target="_blank"><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/kor_5.gif" alt=""></a></td>
</tr>
<tr><td colspan="2"><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/nav_alt.png" width="851px" height="10"></td>
</tr>
<tr align="left">
<td width="300"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96index.html">k�rotonomedya</a> <span class="breadcrumb_spacer">></span> <a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96tr.html">t�rk�e</a> <span class="breadcrumb_spacer">></span> ulus baker</td>
</tr>
</tbody></table></td>
</tr>
<tr>
<td colspan="3" style="height:30px;" bgcolor="#FFFFFF"><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/leer.gif" width="1" height="30" alt=""></td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="200" bgcolor="#FFFFFF"><table width="100%" border="0" cellspacing="5" cellpadding="0">
<tbody><tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96gundem.html">g�ndem</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96lecume_des_jours.html">l'�cume des jours</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96on_the_common.html">on the common</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96ulusun_ardindan.html">ulus'un ard�ndan </a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96ulus_baker.html">ulus baker yaz�lar� </a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96theoria.html">theoria</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96otonomi.html">otonomi</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96spinozism.html">spinozism</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96vertoviana.html">vertoviana</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96chiapas.html">chiapas</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96pdf.html">pdf ar�ivi</a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right" class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96yakinliklar.html">yak�nl�klar</a></div></td>
<td bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96hakkimizda.html">hakk�m�zda</a><br>
</span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96yenilikler.html">yenilikler </a></span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr>
<td><div align="right"><span class="links"><a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=5,8,0,0,1,0.html">harita metot</a><br>
</span></div></td>
<td width="1" bgcolor="#999999"> </td>
</tr>
<tr height="10"><td> </td></tr>
<tr> <td width="375" align="left"><form action="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=5,9,0,0,1,0.html" method="post">
<input type="text" name="search_input_field" size="20" maxlength="250" value="" style="font:
normal 11px/11px sans-serif; border: solid 1px #000;
background: #fff; padding: 2px; color: #000;">
<input type="submit" value="Arama" style="font-size:10px;">
</form></td></tr>
</tbody></table></td>
<td valign="top" width="20" bgcolor="#FFFFFF"><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/leer.gif" width="20" height="1" alt=""></td>
<td valign="top" width="730" bgcolor="#FFFFFF"><a name="jump143"></a><h1>Bach ve Spinoza</h1><h3>Ulus Baker</h3><p>Bach ile Spinoza kar��la�m�� olsalard� birinin m�zi�ine �tekinin felsefesine ne olurdu? B�yle bir kar��la�may� d��leyenler (mesela Hollandal� Rabbi De Cardozo) benden �nce vard�... Ayr�ca Deleuze'�n Spinoza �st�ne kitab�n� (Felsefede Ekspresyonizm: Spinoza) "Spinoza Barok muydu?" ba�l�kl� bir b�l�mle bitirdi�ini, ancak sonu�ta Barok ile Leibniz'i bulu�turmakla yetindi�ini de hat�rl�yoruz. Bach d�neminde, i�levleri ne olursa olsun m�zik bir "saf afektler" d�nyas�d�r ve belki Spinoza'n�n Ethica's�n�n III. b�l�m�, yani De Affectibus bu m�zi�in bir "topolojisini" sunabilir... ��nk� bu b�l�m bir "duygulan��lar bestesi" olarak okunabiliyor ve konunun b�t�n sevimlili�ine, Spinoza'n�n maksimum sevin�lere eri�menin yollar�n� bulma konusundaki kararl�l���na ra�men bu beste, bir zamanlar Louis Althusser'in yazd��� gibi, "insan�n s�rt�ndan so�uk terler" ak�tmay�, Deleuze'�n dedi�i gibi "ensemizden giren bir y�lan�n �rpertisi" olmay� hala b�rakmam��... Ger�ekten de �rpermeden Spinoza'y� okumak imkans�z... Galiba bir Bach bestesi de bize benzeri bir duyguyu ya�at�r... </p>
<p>Spinoza'n�n felsefesinin Bach'tan �ok Beethoven'in m�zi�ine yak�n D��t��� De Cardozo taraf�ndan tart���ld�: Spinoza da "gelenekleri k�rma" pe�indeydi, Beethoven de... Oysa Bach gelenekleri k�rmaya asla giri�medi ve ne yapt�ysa her �eyi "Yasa"n�n olanak verdi�i "derinlikleri" fethederek ger�ekle�tirdi... �ok iddial� g�r�nmeyen b�yle bir bak�� tarz� yine de �nemli bir noktay� unutuyor: Bach'�n -mesela �u deh�etli Matta Tutkusu'nda (m�zi�i St. Matthew's Passion ad�yla bulabilirsiniz)- bir gelene�i y�kmaktan �ok onu en u� noktalar�na ve olanaklar�na kadar d�rtmek i�in �abalad���n� fark edersiniz. Ki orada art�k Bach'�n m�zmin Luthercili�inin esamesi bile okunmuyordur. Bach t�pk� Spinoza gibi Tanr�y� eserine davet eder: allay�p pullamadan, b�t�n basitli�i ve yal�nl���yla -De Deo ba�l�kl� ilk Ethica kitab� gibi... </p>
<p>Peki ama Yasa ne i�e yarar? �lk hissetti�imiz ger�ekten de Bach'�n d�neminde m�zikte ge�erli olan kurallar�n neredeyse t�m�ne riayet eden bir besteyle kar�� kar��ya oldu�umuzdur: kontrapuntal yaz�m, enstr�mantal tekillik, formel b�t�nl�k, diyalektik varyasyon, armonik �ebekeler... �nsan kendini bir Eisenstein filminde sanabilir... Spinoza'y� bir Yasa aleyhtar� olarak alg�l�yorsak Bach'taki her �eyin onun ideallerine z�t bir bak�� a��s�ndan i�ledi�i sonucuna varabilirdik. Ancak geriye kalan indirgenemez bir mesele var: felsefi Logos'u ilk kez mutlak bir "beste" olarak tasarlayan Spinoza'n�n Deleuze'�n deyi�iyle "muazzam, sakin esinti" dedi�i felsefesi hi�bir gelene�i ihmal etmemi�ti ve b�t�n ye�inli�ini Hegel'in istedi�i diyalektik a�madan (Aufhebung) �ok hayat�n kurallar�na i�kin olan bir canl�l�ktan kazan�yordu. Spinoza ger�ekten Leibniz'in "Tanr�y� kurtarmak" ad�na ileri s�rd��� "�nceden kurulmu� uyum-armoni" fikrinin yarat�c�lar�ndan biridir: onu telaffuz etmemi�tir, hatta kar�� ��km��t�r, ancak bu fikrin do�u�unun sebeplerinden biridir -ve bu fikir uyar�nca her �ey, ruh ve v�cut, hayat ve madde, g�k ile yer, �nceden bir saat gibi kurulmu� bir birliktelik ve d�zen i�inde i�liyordur. Bach "�nceden kurulmu� armoniye" ger�ekten inand���n� hissettiren eserler verdi. Seslerin d�zeni ile varl�klar�n d�zeni tam tam�na �ak���yordu bu eserde. Ve diyelim ki bununla Bat� m�zi�ini ba�latt�... Onunki "uyumsuzlu�un" bir ertelenmesiydi ve erteleme olmaks�z�n tarih denen �ey m�mk�n de�ildir. Uyumsuzun m�zikte m�mk�n oldu�unu fark etmek i�in Bach'�n "erteledi�i" �eyin ancak 20. y�zy�lda m�mk�n hale geldi�ini tasavvur etmek gerekir.</p>
<p>-Asl�nda galiba �unu demek istiyorum: Spinoza ak�ld���n� �� y�z y�l boyunca erteledi... ��nk� onun d�neminde �ok can yak�c� varolu� problemleri sorulmaya ba�lam��t� (mesela Pascal)... Bat� felsefe tarihi hem ak�ld���yla akl�n diyalektik kar��tl��� ve m�cadelesi olarak kavranabilir, hem de �ok daha ger�ek�i bi�imde, Spinozist "ertelemenin" s�resi olarak anla��labilir. Takdir edersiniz ki tarih ertelemeler olmasa kavranabilir bir �ey de�ildir. </p>
<p>-Ayn� �ekilde Bach da "uyumsuzu" erteledi -Nereye? Ne zamana? Belki Beethoven'e kadar, ama daha da �tesi, Sch�nberg'e kadar... Onun erteledi�iyle kar��la�t���m�z anda Bat� m�zi�inin tarihi kapanm��t�r -art�k Messiaen'in ku� seslerinden ve kodlar�ndan, Boulez'in "salk�m seslerinden" medet umuyoruz... M�zik art�k "sesi" ke�fetmek zorunda kalm��t�r... </p>
<p>-Bir tarihe sahip olan her �eyin "ertelenmi�" olmas� gerekti�i o kadar a��kt�r ki, Spinozac� tarzda bir "duygular tarihi" yazmay� planlasak m�zi�in irade olarak tarihini (Schopenhauer) yazmak zorunda kalabiliriz... Ak�l da ertelendik�e diyalektik bir karakter kazan�r ger�ekten (Hegel)... Ve Nietzsche'nin fark etti�i �ey, ertelenmesi m�mk�n olmayan �eydi: Yani Hayat... </p>
<p>-Spinoza'n�n De Affectibus'u hala bir Ur-Text olarak var bir k�ken-metin, ve neyi erteledi�imizi anlat�yor bize... T�pk� Bach m�zi�i gibi... Kar��la�malar� (ki onlar� yan yana getirebiliriz) bize ne verirdi, bunu hi�bir zaman ��renemeyece�iz... Ancak art�k bir �eyleri ertelemeyece�imiz bir �a�da oldu�umuzu biliyoruz -bir erteleme olarak sosyalizm ya da ba�ka bir �ey, mesela a�k, mutluluk vesaire... </p>
<p>-Giderek "erteleme" kendini bir "gecikme" olarak duyurmaya ba�lad�... Sanat�n bir tarihi var, ��nk� Do�a onu zaten yaparken (ku�lar�n �t���, ar�n�n haberle�mesi, �r�mce�in a��) biz onu "gecikerek", yani �zerinde "d���nerek" yapmak zorunda kald�k... Yani bu gecikmenin kendine �zg� bir de�eri var -ve biz bu de�ere bilin�, ak�l filan gibi adlar takm���z... Giderek "Tarih" denen �eyin bir gecikmeler manzumesi oldu�unu bile s�yleyebiliriz san�r�m...</p></td>
</tr>
<tr>
<td colspan="3" style="height:30px;" bgcolor="#FFFFFF"><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/leer.gif" width="1" height="30" alt=""></td>
</tr>
<tr>
<td colspan="3" style="height:20px;" bgcolor="#FFFFFF"><table width="900" height="100%" border="0" cellpadding="0">
<tbody><tr><td colspan="2">
<img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/nav_alt.png" width="851px" height="10">
</td></tr>
<tr>
<td width="424">
</td>
<td width="425"><table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"><tbody><tr><td><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/navbar.gif" alt=""></td><td> <a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=5,9,0,0,1,0.html" title="arama">arama</a> </td><td><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/navbar.gif" alt=""></td><td> <a href="https://www.korotonomedya.net/kor/rss.php%EF%B9%96all.rss" target="_blank">rss-feed</a> </td><td><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/navbar.gif" alt=""></td><td> <a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=0,5,0,0,1,0.html" title="bize yaz�n">bize yaz�n</a> </td><td><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/navbar.gif" alt=""></td><td> <a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96id=5,8,0,0,1,0.html" title="site haritas�">harita metot</a> </td><td><img src="./K�rotonomedya _ ulus baker _ Bach ve Spinoza_files/navbar.gif" alt=""></td><td> <a href="https://www.korotonomedya.net/kor/index.php%EF%B9%96en.html">ENGLISH</a> </td></tr></tbody></table></td>
</tr>
</tbody></table></td>
</tr>
</tbody></table>
</body></html>
|
